مقدمه و انواع استاندارد حسابداری

در این مقاله از همراه حساب قصد داریم در مورد استانداردهای حسابداری و انواع آن بحث کنیم. همچنین در ادامه به اهداف و نحوه تدوین استانداردهای حسابداری نیز به طور کامل می‌پردازیم.

استانداردهای حسابداری، مقررات حاکم بر چگونگی انجام کار حسابداری هستند. استانداردها به عنوان قواعد پایدار مورد پذیرش همگان قرار می گیرند، اما در عمل به طور دائم در تغییراند. 
 
 استانداردهای حسابداری معمولا شامل 3 بخش هستند : 
1) شرح مسئله : 
تشریح و توصیف مشکلات رایج در حرفه حسابداری . 
2) بحث مستدل : 
توضیح استدلالی راه های مقابله با مشکلات موجود در حسابداری . 
3) ارائه راهکار مطلوب : 
ارائه راه های مطلوب در راستای نظریه یا تصمیم گیری جهت رفع مشکلات . 
 
چرا استانداردهای حسابداری مفید هستند؟ 
استانداردهای حسابداری شفافیت گزارشگری مالی را در همه کشورها بهبود می بخشند. آنها زمان و نحوه شناسایی، اندازه گیری و نمایش رویدادهای اقتصادی را مشخص می کنند. نهادهای خارجی، مانند بانک ها، سرمایه گذاران و سازمان های نظارتی، برای اطمینان از ارائه اطلاعات مرتبط و دقیق در مورد واحد تجاری، بر استانداردهای حسابداری تکیه می کنند. این اعلامیه های فنی، شفافیت در گزارشگری را تضمین کرده و مرزهایی را برای اقدامات گزارشگری مالی تعیین کرده اند. 
 

اهداف و نحوه تدوین

هدف استانداردهای حسابداری 
هر استاندارد و اصولی برای تحقق یکسری اهداف، تدوین می‌شوند. استانداردهای مشخص شده برای حسابداری نیز از این قاعده مستثنی نیست. بنابراین در ضرورت آشنایی با این استانداردها به عنوان یک حسابدار، بهتر است این اهداف را نیز در نظر داشته باشید: 
 
کمک به یکسان سازی صورت‌های مالی، یکی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین اهداف استاندار حسابداری است. همچنین این کار باید به شکلی اصولی و با بازده بالا انجام شود. 
افشای درست و اصولی اطلاعات مهم حسابداری، یکی دیگر از اهداف مهم در تدوین استانداردهای مربوط به حسابداری محسوب می‌شود. 
کمک به تشخیص روش‌های درست ارزش‌گذاری دارایی‌ها و تعیین میزان درآمد واحدهای مختلف تجاری، چیزی است که در تعیین استانداردهای حسابداری به آن توجه شده است. 
 
نحوه تدوین استانداردهای حسابداری 
لزوم تدوین استاندارد باید در ابتدا مشخص شود تا کمیته تدوین استانداردها در خصوص لزوم تدوین آن نظر دهد. به صورت کلی نحوه و مراحل تدوین استانداردهای حسابداری به صورت زیر است: 
 
تشخیص موضوع جهت انجام تحقیقات 
کمیته تدوین استاندارد های حسابداری بر مبنای مسائل و موضوعات مطرح شده از سوی مدیریت تدوین استاندارد ها،‌ اعضای کمیته فنی، استاندارد های مورد نیاز جهت تدوین یا تجدید نظر در آن ها را مشخص و به مدیریت تدوین استاندارد های حسابداری اعلام می نماید. 
 
بررسی های مقدماتی 
پس از تشخیص موضوع، کار های مطالعاتی و تحقیقاتی لازم از طریق کارشناسان مدیریت تدوین استاندارد ها صورت می گیرد. در این مرحله، استاندارد های سایر کشور ها نظیر آمریکا، انگلستان، استرالیا، کانادا و استاندارد های بین المللی، تحقیقات انجام شده در رابطه با موضوع، روش های متداول در ایران و مسائل قانون مرتبط با موضوع شناسائی، جمع آوری و بررسی می‌ شود.نتیجه این مرحله، ارائه گزارش‌ های مطالعاتی می ‌باشد. 
 
تصمیم گیری در مورد لزوم تدوین استاندارد 
پس از مشخص شدن موضوع، با توجه به ارزیابی مقدماتی، کمیته تدوین استاندارد ها در خصوص لزوم تدوین‌ استاندارد در رابطه با موضوع مطرح شده تصمیم گیری می نماید. 
 
تهیه پیش نویس مقدماتی 
چنان چه تدوین استاندارد توسط کمیته تدوین استاندارد های حسابداری، لازم تشخیص داده شود، گروه ‌های کارشناسی با توجه به گزارش ‌های مطالعاتی تهیه شده و مطالعات میدانی و تشکیل جلسات با صاحب نظران مرتبط با موضوع، اقدام به تهیه پیش نویس مقدماتی می نمایند. یکی از سیاست ‌های اصلی تدوین استاندارد، هماهنگی با استاندارد های بین المللی حسابداری است. بنابراین در رابطه با موضوعاتی که استاندارد بین المللی وجود دارد، این استاندارد ها به عنوان پایه اصلی تدوین استاندارد مورد استفاده قرار می گیرد. نتیجه کار این مرحله، پیش نویس مقدماتی استاندارد خواهد بود. 
 
تدوین پیش نویس استاندارد 
در این مرحله کمیته تدوین استاندارد های حسابداری با توجه به “پیش نویس مقدماتی استاندارد” ارائه شده توسط گروه‌ های کارشناسی بررسی‌ های گسترده و عمیق خود را انجام می دهد و پس از انجام اصلاحات ، “پیش نویس استاندارد” را نهایی می کند. برآیند این مرحله، پیش نویس استاندارد می‌باشد. 
 
نظر خواهی عمومی 
برای نظر خواهی عمومی، پیش نویس هر استاندارد از طریق کانال ‌های مختلف نظیر چاپ در مجلات تخصصی، اینترنت ( سایت سازمان ) و نظایر آن در دسترس عموم قرار می گیرد. همچنین با توجه به ماهیت موضوع پیش نویس استاندارد برای بعضی از اشخاص صاحب نظر، به صورت مجزا فرستاده می ‌شود‌. نظرات دریافتی در خصوص پیش نویس استاندارد توسط مدیریت تدوین استاندارد ها جمع بندی و به کمیته تدوین استاندارد های حسابداری ارائه می‌ شود.

این کمیته در صورت لزوم، پیش نویس استاندارد را اصلاح می کند و پیش نویس تجدید نظر شده پس از تصویب کمیته فنی به هیئت عامل سازمان ارائه می‌گردد. 

تصویب نهایی

بیانیه نهایی زمانی منتشر می‌ شود که متن نهایی استاندارد به تصویب هیئت عامل و مجمع عمومی سازمان رسیده باشد. پس از دریافت متن استاندارد هیئت عامل استاندارد های حسابداری را بررسی و پس از انجام اصلاحات احتمالی آنها را تصویب و به مجمع عمومی سازمان جهت تصویب نهایی ارسال می نماید. پس از تصویب مجمع عمومی سازمان، متن نهایی استاندارد حسابداری منتشر و لازم الاجرا می‌ گردد. 

انواع استانداردها

انواع استاندارد های حسابداری 
در این بخش می خواهیم با بخشی از استانداردهای حسابداری آشنا شویم. برخی از این استانداردها عبارتند از: 
• استاندارد IFRS7 دارایی های جاری نگهداری شده برای فروش و عملیات متوقف شده 
• استاندارد ISA7 صورت جریان وجوه نقد 
• استاندارد ISA10 رویدادهای بعد از دوره گزارشگری 
• استاندارد ISA11 قراردادهای پیمان کاری 
• استاندارد ISA16 اموال، ماشین الات و تجهیزات 
• استاندارد ISA18 درامد عملیاتی 
• استاندارد ISA20 حسابداری کمک های بلاعوض دولت و افشای دولت 
• استاندارد ISA21 اثرات تغییر در نرخ ارز 
• استاندارد ISA26 حسابداری و گزارشگری طرح های مزایای بازنشستگی 
• استاندارد ISA27 صورت های مالی تلفیقی و جداگانه 
• استاندارد ISA28 سرمایه گذاری در واحد های تجاری وابسته 
• استاندارد ISA33 سود هر سهم 
• استاندارد ISA34 گزارشگری مالی میان دوره ای